Çölyak hastalığının tedavisi, yaşam boyu sıkı bir glütensiz diyettir. Bununla birlikte çölyak hastalığı olmayan birçok insan glüteni tükettiklerinde rahatsız edici semptomlar yaşadıkları gerekçesi ile glütensiz ürünlerin tüketimini tercih eder. Günümüzde glütensiz beslenme seçenekleri hızla artan geniş bir kategori ağına sahiptir. Yaygın olarak tüketilen gıdaların glütensiz beslenenler tarafından tüketilmiyor oluşu bazı farklılıklara yol açar.
Glütenli ve Glütensiz Ürünler Nelerdir?
Glüten, buğday, çavdar ve arpa gibi belirli tahıllarda bulunan bir protein grubudur. Elastikiyet ve nem sağlayarak gıdaların şeklini korumalarına yardımcı olan glüten, kepekli tahıllarda, kinoada, esmer pirinçte ve yulafta bulunmaz. Tüm taze meyve ve sebzeler doğal olarak glütensizdir. Hayvan ve bitki bazlı kaynaklar da dahil olmak üzere birçok protein glüten içermez.
Ürünler Arasındaki Farklar
Glütenli ve Glütensiz ürünler arasındaki farklar aşağıdaki gibidir.
Glütensiz ürünler kolesterol seviyelerini iyileştirir ve enerji seviyelerini arttırır.
Glüten içeren gıdalar tüketmemek demir, kalsiyum, lif, folat, tiamin, riboflavin ve niasin gibi temel besin maddelerinde eksikliklere yol açabilir.
Glütenli ürünlere göre daha fazla antioksidon, vitamin ve minerale sahip glütensiz ürünler, virüsleri ve mikropları önlemeye yardımcı olur.
Kepekli ekmek gibi kepekli tahıllar önemli besinler içerir. Ayrıca, pirinç ve kahvaltılık tahıllar gibi glüten içeren birçok ürün de vitaminlerle takviye edilir.
Birçok glütensiz ürün düşük lif oranına sahiptir. Kepekli tahıllardan kaçınmak lif eksikliğine yol açabilir. Aynı zamanda yüksek lifli besinlere örnek olarak mercimek ya da fasulye verilebilir, glütensiz diyetin dikkatli bir şekilde planlanması gerekir.
Hepsi glütensiz olduğu için meyve ve sebze yeme oranının artması kalp hastalığı, bazı kanserler ve diyabet riskinizi azaltır. Sindirim sağlığını geliştirir.
Yüksek oranda şeker içeren birçok sağlıksız ve işlenmiş gıda glütensiz beslenenler tarafından tüketilmez. Bu, tek başına olmasa da genel bir diyetin içerisinde sağlıklı beslenmeye yardımcı olabilir, ayrıca sağlıklı olarak kilo vermeyi teşvik eder.
Bazı gıdalarda doğal olarak bulunan nişasta ve şekerler, glüten içeren (buğday, çavdar ve arpa) yüksek FODMAP gıdalarıdır. FODMAP, basitçe fermente edilebilir karbonhidrat yani şekerler anlamına gelir. FODMAP şişkinlik, kramp ya da ishale neden olabilir. Bu nedenle glütensiz beslenme irritabl bağırsak sendromu adı verilen kronik bir gastrointestinal bozukluğu olanlara da iyi gelmektedir.